ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ "ପୁରବା ପାଶିମ୍" ରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରବେଶ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଥିମ୍ ଯାହା ଜ୍ଞାନର ମହତ୍ତ୍ ଏବଂ ଏହାର ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଶକ୍ତିକୁ ସୂଚିତ କରେ | ଏହି କାହାଣୀ ଭାରତର ଓଡିଶାର ଏକ ଗ୍ରାମୀଣ ଗ୍ରାମରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏଥିରେ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା ଚରିତ୍ରମାନଙ୍କ ଆହ୍ୱାନ ଏବଂ ଆକାଂକ୍ଷା ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଛି | "ପୁରବା ପାଶିମ୍" ରେ ଶିକ୍ଷାର ବିଷୟବସ୍ତୁର ଏକ ସାରାଂଶ ଏଠାରେ ଅଛି:
** ଏହି ବିଭେଦ ଭାରତର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷାଗତ ସୁଯୋଗରେ ବ୍ୟାପକ ଭିନ୍ନତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ |
** ** ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ଆଡଭୋକେସୀ: ** ଉପନ୍ୟାସର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ଚରିତ୍ର ମଧୁସୂଦନ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଜଣେ ବଳିଷ୍ଠ ଓକିଲ। ସେ ଜ୍ଞାନର ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ସମ୍ଭାବନାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି ଏବଂ ଜାତି କିମ୍ବା ଲିଙ୍ଗ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ପିଲାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ | ତାଙ୍କର ଉତ୍ସର୍ଗ ବିଶ୍ୱାସକୁ ପ୍ରତୀକ କରେ ଯେ ଶିକ୍ଷା ଦାରିଦ୍ରତା ଏବଂ ଅଜ୍ଞତାର ଚକ୍ରକୁ ଭାଙ୍ଗିପାରେ |
3. ** ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ପ୍ରତିରୋଧ: ** ଶିକ୍ଷା ଅନୁସରଣ ଗାଁର ପାରମ୍ପାରିକବାଦୀଙ୍କ ପ୍ରତିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଏ ଯେଉଁମାନେ ବିଦ୍ୟମାନ ଆଦର୍ଶ ଏବଂ କ୍ରମବଦ୍ଧତା ପାଳନ କରନ୍ତି | ଏହି ପ୍ରତିରୋଧ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ପାରମ୍ପାରିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବାରେ ଜଡିତ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜଗୁଡ଼ିକୁ ଆଲୋକିତ କରେ |
4. ** ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସଶକ୍ତିକରଣ: ** ଉପନ୍ୟାସଟି ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଶିକ୍ଷା କିପରି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ବିଶେଷ କରି ଗରା ପରି ିଅମାନଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିଥାଏ | ଗ ରାର ଶିକ୍ଷା ଯାତ୍ରା ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ଆତ୍ମ-ସଶକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ସ୍ ାଧୀନତା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରେ |
5. ** ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର: ** ଉପନ୍ୟାସରେ ଚିତ୍ରିତ ବ୍ୟାପକ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରାପ୍ତିର ବିଷୟବସ୍ତୁ ନିବିଡ ଭାବରେ ଜଡିତ | ମଧୁସୂଦନ ଏବଂ ରା ପରି ଚରିତ୍ରମାନେ କେବଳ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଓକିଲାତି କରନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ଜାତି ଏବଂ ଲିଙ୍ଗଗତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ସମାନତାର ସମର୍ଥକ ଅଟନ୍ତି।
6. ** ସାକ୍ଷରତାର ଗୁରୁତ୍ୱ: ** "ପୁରବା ପାଶିମ୍" ଗ୍ରାମୀଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଜୀବନଶଳୀ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାକ୍ଷରତାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ସୂଚିତ କରେ | ଏହା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ଜ୍ ନ କିପରି ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇପାରେ |
ସଂକ୍ଷେପରେ, "ପୁରବା ପାଶିମ୍" ପାରମ୍ପାରିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା, ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ତଥା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ବିଶେଷ କରି ବାଳିକା ତଥା ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଶକ୍ତିକରଣ ପାଇଁ ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରବେଶର ମହତ୍ତ୍। ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛି। ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତରେ ଶିକ୍ଷାଗତ ସମାନତା ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ |