ଦାନାପାଣି
“ଧୋବାଘରେ ପଡ଼ ।''
“ଏତେ ସିଧ ହେଊତ ବସି, ଯିବ ସଙ୍ଘ ସ୍କୁଲଲ, ନଇଲେ ମୁଁ ଯିଦ୍ଧ କାମ'
“ଜାଣି ଲ ସଗ୍ରେଜ, କାମ ଢ ସରୁବେଳେ ହେଊତ, ଅକାମହଁ ଅୟନଅ,.
କହଦେଇ ସେ ସ୍ତ୍ରର ଖୁସିହେଲ, ଲଗିଲ ଖୁବ୍ ପାଣ୍ଡି କ୍ୟଚୁର୍ଣ୍ଣ କଥାଟିଏ କହଦେଇଛୁ । ଘରେ ଢାଲ୍ ପକାଇ ରହେଁ ବାହାରପଡ଼େଲେ ।
ଅଳ୍ପ ଗୁପ୍ତାରେ ଜୀବନଶକ୍ତର ଢେଉ ଖେଳୁଛୁ, ନମ୍ର ଗ୍ରନ୍ଧର ସେନ୍ଦ୍ର ଅନ୍ଧାର- Qସ୍ତା, ଆନ୍ଧ୍ର ସେ ନୂଆ । ଆଜିର ଜୀବନ-ଅନୁଭୂଷ ଦ୍ଧଗୁଣାରେ ପୋଡ଼ ଜଲ ନାହଁ, ଅସ୍ତ୍ରବହନ ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟରେ ଅଚେଢ ହୋଇ ଶୋଇନାହଁ, ଆଳ ପଦେ ପଦେ ‘ମୁ” ମନେପଡ଼େ, ଚଞ୍ଚଳ କରେ ଅଣା । ବଲୀଦତ୍ତ ବନକୁ ଅନୁଭବ କଣ କରି ପୃଳୁଛୁ । ଘସ୍ତାରେ ସତ୍ତ୍ୱେ ମକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଜଈ କଲଚିଛୁ ବଡ଼ ବଡ଼ କଥା, ରହସ୍ୟ କରୁଛୁ, ପ୍ଲଜ ପ୍ରଶ୍ନର ନଜେ ଉତ୍ତର ଦେଉଛୁ, ସେପଈ କି କଥା କ42 ସଙ୍ଗେ ।
ସଙ୍ଗେଶଳ ମଉନ ହୋଇ ଲଛୁ, ଗାଈ ପଦ୍ଧ ଢାଲୁ କିଏ ଅଡ଼େଇ ନେଇ ସ୍କୁଲଛୁ ! ମନରେ ଅଜଣା ବଙ୍ଗଲଢାର କରୁଣ ଧ୍ବନ, ଦେହରେ କ୍ଳାନ୍ତ, ବରଈ । ଏ ଜୀବନ ଢା ପକ୍ଷରେ ଯେପଈକ ଏକ ଈନ୍ଧଗୋଡ଼ିଅ ଦଉଡ଼, ଯିବାକୁ ଢ ଦେବ, — ପଞ୍ଚୁ ଉଠି ।
ସାମନାରେ ମହାପାଙ୍କ ବଡ଼ ଘର, ସଙ୍ଗେମୀ ଦ୍ଧ ଦବି ଯାଉଛୁ, ବଳୀଦତ୍ତ ଶ ଢେଶ ଉଠୁଛୁ । ସରେଶମୀର ବ୍ୟରତ୍ବରେ ଲଘିମା,—କଣ ଏଠି ଢାର ପଶଚ ? ବଲୀଦତ୍ତ ପଶସ୍ଥି ଭଗ୍ନ ଚେତନାଟନ । ଫାଳ ହେଲା । ଏକ. ଡାକ ଗୋଟାଏ ଶକ୍କାଙ୍କବନର ରୂପକ, ସେଠି ଉପରଢଳ, ବଡ଼ ସାନ, ଦାପ୍ତିତ୍ବ । ଲଣ୍ଡ କେଲ ଚତ୍ମାର କାଚ ପଈ ପୁଣି ଜ୍ଞବନର ଦୃଷ୍ଟି କୋଣ ଘୁରଯା ଦେଖାଉଛୁ ନୂଆ ରୂପ । ଶିଉଲବୋଲା ମୋଟା ମୋଟା 9 ', ମଝି ରେ ଆଲୁ କାନ୍ଧାବୋଲା ଶାଳକାଠର ଠିଆବାଡ଼ ଛନ୍ଦାହୋଇ ଫାଟନ, ସେହ ସେ ଜୀବନର ଦାନ୍ତୁର ହସ, କଲାମିଶ୍ମିଶ୍ । ତାହାର ଅଡ଼କୁ ଗୃହିଲେ ବଲୀଦତ୍ତକୁ ଜଣେ ଆପଣାର କ୍କା ବ୍ୟକ୍ତ, ମହାପାଡେ ବା ଉପଈକଦଲଙ୍କ ଭାରତମ୍ୟରେ, ବ୍ୟସ୍ତତ୍ବ ଚଙ୍କା, —ସିଧା ନୁହେଁ, ସରୁ,—ମୋଟା ନୁହେଁ, ଖଡ୍ଗ,ଉନ୍ନତ ନୁହେଁ । ଦେହ ବଙ୍କେଇ ମୁହଁ ନୂଆଇଁ ମୁଣ୍ଡବାଳରେ ଦୋଛି । ଆଙ୍ଗ ଠି ଭଲ ବୁଈଙ୍କ ପଣ କଣେଇଁ କଣେଇଁ କୃତଜ୍ଞ ଗୃହାଣୀ, ଭକ୍ତିମିଶା ପାଝି, ଅଳ୍ପ, ଫାଙ୍କ, ଧାଢ଼ଏ