ଦାନାପାଣ
ଧରଲଣି ବେକ ପାଖରୁ, ମୁହଁ ପାଖକୁ ମୁହଁ ଓହ୍ଲେଇ ଅସୁସ୍ଥ କାମୁଡ଼ିବ ଅବ ୱିଠିରେ ଗୋ!ଏ ଘୁଞ୍ଜନା ଛ’ ସେଈଆ, ବାରୁଦ ଫୁଟିଲ ପଶ ଭୋକନା ଶବ୍ଦ---- “ଣ`ଅଳା — ଆବେ ଏମ୍ଭେ ଥରୁଚୁ କାଇଁକ ବର୍ଗ, କ'ଣ କିଛି କୋଠି କରକ ଆସିଚୁ କବେ, ହାମ୍ ବଜାରରେ ବାଧ୍ଯ ଗୁଡ଼ ନାଇଁ ଢଲେ, ମୋର ୩ଟ୍
“କଏ ଗୁଜ ? ଓହୋ, ଏଡ଼େ ବନାଈ ହେଇଗଲୁଣି ରୁଝା ? ଏଁ ?” “ଆଉ କୋଊଦନ ଭଲ ଥଲ, ହଇବେ, ଏ ? । ଆରେ ଥରୁରୂ ଅଛ, ଏଭର ରେଡ୍, କାର୍ଲକ, ଡର ମାଡ଼ ) ଆଉଳ ପଡ଼, ବନ୍ଦା ଯାହା ଥିଲ ତା ଗୋ ମନେ ? ନା ରୁ ଶଲା ସିନା ବସିଲୁଣୁ ଆକାଶରେ, ଆଉ ପୂଟ ପ୍ରୀଣ ଅଛ କି
Qଈ ବଡ଼ ମାଡ଼ଲଣି ମନେ ମନେ, କିନ୍ତୁ ମନକୁ ଜାଗତଆର ରଖିବାକୁ ପଞ୍ଜାବ ଯେମିତ ଅଭଦ୍ରତା ନ ହୁଏ । ଏ ଗୁଜ, ପିଲଣ୍ଡନର ସାଙ୍ଗ, ଟିଲଦନର ସ୍ମୃତ ବଡ଼ଦନର କଣ୍ଟାଳିଆ ଗାଲରେ ଖାଈ ଲଜ ମଖାଉଛ । ଗଜକୁ ମୁହାଁମୁହଁ କିଛି ବଢ଼େଇ ଦେବାକୁ ସାହସ ୫ ରୁନାହଁ, ଢାର ଲଗାମ୍ପୁଡ଼ା ଭୁଣ୍ଡକୁ ବଡ଼ ଭଦ୍ଘ - ବଜାର, ଯାହା ପାଈ ଢା କହଦେବ ।
ଏହି ଗୂଜ, ସେ ଗୋଟିଏ ବଖ୍ୟାଢ ଜମିଦାର ଘର ପୁଅ, ହାଲକୁ ପୋଲସ୍ କଷ୍ଟଦଲ ! ଫାନ୍ଦ ଫାଈ ଚଲୀଦତ୍ତ କହଲ—“ଜମିଦାର ଘର ପୁଅକୁ କନ୍gବଲ ଗୃକଈ ଆଗ୍ରେଉ କେମିତ ରେ ଗୂଜ ? ସରୁ ଭଲ ତ ?”
• ଆରେ ସେ ଜମିଦାର ଘରକୁ ମାଗେ ଗୋଲ । ଗ୍ଲୁକଣ୍ଠରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜମିଦାର ।”
“ଜଣ ଜମାଦାର ହେଲୁଣି ? ଆଚ୍ଛା ରୁ ପଟ୍ଟ ମଫସଲରେ ଥିଲୁ ? ବଦଲ ହୋଇ ଆସୁଚୁ ପଘା ?"
“ହଁ ବଦଲ ହୋଇ ଆସିତ । ଜମାଦାର ହେଲେ କେତେ, ନ ହେଲେ କେତେ, ଯେମିତ୍ତ ସେମିଶ୍ର ହଉ ପେ* ଢ ଗୁଣ ? ନା କଣ ? ବାପା ଦାQଙ୍କ ସାଙ୍ଗେ ଜମିଦାଘ ଢ ଗଲ, ଫୁର୍ଷି କରୁ କରୁ ପଢ଼ାକାଲ ବ ଗଳ୍ପ । ତେବେ ପିତୃପୁରୁଷମାନେ ଗୋଟାଏ କଥା ଦେଇଗଲେ, ଏଇ ଚେହେଗୁଝା, ଦେଖିଲେ ସାହେବ୍ ବି କହେ ତୁମ୍ ବହୁଭ୍ ଖୁବ୍, ବାସ୍, ସେଇଆକୁ ବକ ଭୂଙ୍ଗି ପେଲ୍ଟ ନାହା, ଆଉ କଣ ଅକୁଣ୍ଠ ? ଆଚ୍ଛା ର୍ ଅଇରୁ କେଢେବା” ଗଲୁଣି କହିଲୁ ? ଅଚ୍ଛା ଗୋଲଗାଲ ଢ ଦୁଶୁରୁ,—ଆବେ ରହ, ସାଉଚୁ କୁଆଡ଼େ,—ହାଁ ଆଉ ଦିନାକେତେ ଗଲେ ପୂଗ୍ ଫୁଲ ; କଣ କଲାବଜାରର ପଙ୍କ ନେସିହେଇଛୁ କରେ ? ଅଚ୍ଛା କଈ ପରେ, ନା କଣ”