ନ ମିଶିଲେ କେବେ ବଞ୍ଚିବାର ସୁଖ କୋଉଠି କହନ୍ତୁ ! ଆଉ ଏମିଷ ସ୍ଟକର ବାକର, ସେ କୌଣସି ଗୋଟାଏ ଖବନର ବୃଦ୍ଧି, ସେ ତ ସମସ୍ତ ସ୍ତର ଥାଏ, ତା ବୋଲି ସମସ୍ତେ • ଆଉ ସଭ୍ୟ ଲୁହନ୍ତ । ସଇର ଫନ୍ ଅଠ । ଫନ୍ ଯୋଗାଏ ସଭ୍ୟତା । ସେୱପାଇଁ ସଭ୍ୟହେବାରୁ ହଁ ହେବ ପ୍ରତ୍ୟେକରୁ । କେବଳ ସେ ଶିକ୍ଷା ଦୀକ୍ଷା ମଠ, ତା ନୁହେଁ । ପ୍ରଚୁର ମିଳାମିଶା କର—"
ଅନ୍ଧ ଜୋର ରେ ଯେ, ଅତ ଜୋର ରେ, - ବଲୀଦତ୍ତ ଅନୁଭବ କଲ ବେକପାଖେ କୋର କଲର ୫ ସେପ -ପି ହୋଇଯାଉଛୁ । କଜ୍ଜ୍ଵଳ, ‘ଆମମାନଙ୍କର ଦୋଷ ଜଣ ଜାଣନ୍ତୁ, —ଆମେ ମାନେ ଆମ ଘର ସ୍ତ୍ରୀଲେକମାନେ ଶଶେଷ ଫରଓ୍ବାଡ଼ ଲୁହନ୍ତ ।’” ‘ଈଣେଷ’* ସେ ଯୋଡ଼ଥଲ ହୁଏକ ନଜ ଘରେ ଟିକିଏ ଅତ୍ମସମ୍ମାନ, ଟିକିଏ ଆତ୍ମ-ବିଶ୍ବାସ ସୋଡ଼ିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ, କିନ୍ତୁ ରଣକବାରୁ ଓଲଝେଇ କହିଲେ, “ଫରଓଡ଼ ବୋଲି ଲେକେ ସାହାରୁଲୁ କହନ୍ତ, ମୁ ସେସବୁ ପସନ୍ଦ କରେନାହଁ ମୋ* I ଫରଓ୍ବାଡ଼ ଫରଓ୍ବାଡ଼ କରଣ ଢାର ଗୋଟାଏ ଖରପ ଅର୍ଥ ଲେକେ କରଦେଲେଣି । ହେଇ ଯେମିତ ଅନେକ ଫାୱଲମି କର କହନ୍ତ, ‘ସ୍କିନ୍ ଏଣ୍ଡ, ସ୍କ୍ରିନ୍ ନୋ ସିନ୍— ଧରନ୍ତୁ ଜଣେ ସ୍ଵଲେକ, ତାଙ୍କର ଜଣେ ପୁରୁଷଠି ନାମ ନାହଁ କିଛୁ, ଅଥ ଫରଓ୍ବାଡ଼ ବୋଲେଇବା ପାଇଁ ଢା ଉପରେ ବଡ଼ କଥାଇଷା ରୁଲଚଲ କରୁଛ୭, ଢାଲୁ କଣ୍ କରିବା ? ସେ ଢ ସଂସ୍କାର ଦୌର୍ଘସ୍ୟ । "
“ଅର, ପ୍ଲଞ୍ଚର –” ବଳୀଦତ୍ତ କହଳ, “ମୁଁ ସବଥୁଲ ଏକା ମୁ "
ତା ପରେ ସେ ର୍’ ପାନ୍ଧରେ ମୁହଁ ଲଗାଇ ଭେଣ୍ଡି ଲ।
ରଣଜର୍ବାର କହିଲେ, “ମରହଟିଆ କହିଲେ ଭୁଲ ଊକ୍ଷ ରୁଝାଏ –, କ୍ୱାଡ଼ିସନେଲ୍, ଟ୍ରାଡ଼ସନ୍ ଗୋଟିଏ ଜାଈର ମକ୍କା, ଢାଲୁ ଛୁଢ଼ଦେଲେ ନାଶର ? --"
ଅଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ପ୍ରଶଂସାରେ ଅନେଇ ରହିଲ ବଲୀଦତ୍ତ୍ବ, ଆଉ ତା ମନରେ କମ୍ବା କନ୍ତୁ ନାହଁ, ସନ୍ଦେହ ନାହଁ । ରଣଜଢିବାରୁ କହଗଲେ —“ସନେଲ୍ ହେବା ଆଈଜାଜ୍ୟର ଲକ୍ଷଣ । ହେଇ ଦେଖନ୍ତୁ, ସାମାନ୍ୟ ବେଳେସ୍ରେ—”
“ ସାମାନ୍ୟ ଲୁହେଁ, ଆପଣ ଢ ଟ୍ୟୁଟିଅନ” କଲାଦą ଠାସୁରୁ ମାଈ କହଲ, କନ୍ତୁ ରଣଜଭୂବାରୁ ଉତ୍କଫୁଞ୍ଛ ହେଲେ, କହିଲେ। “ପିଅନ୍ ହୁଏକ ଏହିପାଇଁ ସେ ଏଠି ଏରଣ୍ଡୋପି ଦ୍ରୁ ମାସ୍ଟରେ—କିନ୍ତୁ ମୁଁ ସେତେ କ୍ରମଏଣ୍ଟ. ଖେଲଲେ ର ଅସଲ ମଣିଷର ଟ୍ରାķସନେଲ ଷ୍ଟାଇଲ – ଫ୍ଲାସିଂ ହେଲେ ଲେକେ କାବା ହୋଇ ଗୃହାନ୍ତ, କନ୍ତୁ ସେଟ୍ ଶଢା ହୁଏନାହଁ —"